نورد یکی از مهمترین فرآیندهای تولیدی در صنعت فلزکاری است که به طور گستردهای برای شکلدهی انواع پروفیلها، لولهها و ورقها مورد استفاده قرار میگیرد. این فرآیند نه تنها به دلیل کارایی و دقت بالا بلکه به دلیل هزینههای نسبتا پایین و کیفیت بالای محصولات نهایی، در صنایع مختلفی از جمله ساختمانسازی، خودروسازی، کشتیسازی و تجهیزات صنعتی کاربرد دارد.
انواع نورد
نورد فرآیندی است که طی آن فلزات با عبور از میان دو یا چند غلتک تغییر شکل میدهند. در این فرآیند، غلتکها با اعمال فشار به سطح فلز، باعث کاهش ضخامت و افزایش طول آن میشوند. نورد به دو دسته اصلی نورد گرم و نورد سرد تقسیم میشود که هر یک از این روشها ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارند.
نورد گرم
نورد گرم فرآیندی است که طی آن فلزات در دماهای بالا، معمولاً بیش از دمای تبلور مجدد، نورد میشوند. این دماهای بالا باعث میشوند که فلزات نرمتر و شکلپذیرتر شوند و نیروی کمتری برای تغییر شکل آنها مورد نیاز باشد. نورد گرم عمدتاً برای تولید ورقهای ضخیم و پروفیلهای بزرگ به کار میرود. از جمله مزایای نورد گرم میتوان به افزایش تولید و کاهش هزینههای انرژی اشاره کرد. با این حال، دقت ابعادی و کیفیت سطحی محصول نهایی در نورد گرم به نسبت نورد سرد کمتر است.
نورد سرد
نورد سرد فرآیندی است که طی آن فلزات در دمای اتاق نورد میشوند. این روش باعث افزایش استحکام و دقت ابعادی فلزات میشود و محصولات نهایی دارای سطحی صاف و یکنواخت هستند. نورد سرد برای تولید ورقهای نازک و لولههای با قطر کم مناسب است و به دلیل دقت بالای ابعادی و کیفیت سطحی، در صنایعی که نیاز به جزئیات دقیق و استحکام بالاست، مورد استفاده قرار میگیرد. با وجود این مزایا، نورد سرد نیاز به نیروی بیشتری دارد و هزینههای تولید نیز بالاتر است.
نورد، چه به روش گرم و چه به روش سرد، یکی از فرآیندهای اساسی در صنعت فلزکاری است که با توجه به نیازها و مشخصات فنی محصول نهایی، انتخاب میشود.
انواع پروفیلها، لولهها و ورقها
- پروفیلها: پروفیلها به اشکال مختلفی مانند تیرآهن، ناودانی، نبشی و قوطی تولید میشوند. این قطعات در سازههای فلزی، اسکلتهای ساختمانی و ماشینآلات صنعتی کاربرد دارند.
- لولهها: لولهها به صورت لولههای درزدار و بدون درز تولید میشوند. لولههای درزدار از نورد ورق و جوشکاری درز حاصل میشوند در حالی که لولههای بدون درز از طریق نورد شمش تولید میشوند. لولهها در صنایع نفت و گاز، آب و فاضلاب و سیستمهای تهویه مطبوع کاربرد گستردهای دارند.
- ورقها: ورقهای فلزی به دو دسته کلی ورقهای گرم نورد و سرد نورد تقسیم میشوند. ورقهای گرم نورد برای کاربردهای ساختمانی و صنعتی و ورقهای سرد نورد برای کاربردهایی که نیاز به دقت بالا دارند، مناسب هستند.
مزایای نورد
- کارایی بالا: نورد به دلیل سرعت بالا و قابلیت تولید مداوم، یکی از کارآمدترین روشهای تولید فلزات است.
- دقت بالا: نورد سرد میتواند ورقها و پروفیلهایی با دقت ابعادی بسیار بالا تولید کند.
- استحکام بیشتر: فرآیند نورد سرد باعث افزایش استحکام و سختی فلزات میشود.
- انعطافپذیری: نورد امکان تولید اشکال مختلف و پیچیده را فراهم میکند.
- هزینههای کمتر: به دلیل کاهش ضایعات و بهرهوری بالا، نورد میتواند هزینههای تولید را کاهش دهد.
کاربردهای نورد در صنایع مختلف
ساختمانسازی
نورد در صنعت ساختمانسازی نقش بسیار مهمی ایفا میکند. فرآیند نورد برای تولید تیرآهنها، ناودانیها و ورقهای سقفی مورد استفاده قرار میگیرد که این قطعات به عنوان اجزای اصلی سازههای فلزی و بتن آرمه کاربرد دارند. تیرآهنها و ناودانیها به دلیل استحکام و مقاومت بالا، برای ساخت سازههای بزرگ و پایدار مناسب هستند. ورقهای سقفی نیز به دلیل وزن کم و قابلیت نصب آسان، برای پوشش سقفها و دیوارهای ساختمانها به کار میروند. این محصولات نوردی به طور گسترده در ساختمانهای تجاری، مسکونی و صنعتی استفاده میشوند و موجب افزایش سرعت و کاهش هزینههای ساخت میگردند.
خودروسازی
نورد در صنعت خودروسازی برای تولید قطعات بدنه و شاسی خودروها نقش حیاتی دارد. ورقهای نورد سرد به دلیل دقت بالا و استحکام مناسب برای ساخت بدنه خودروها مورد استفاده قرار میگیرند. این ورقها قابلیت ایجاد اشکال پیچیده و جزئیات دقیق را دارند که برای زیبایی و کارایی بدنه خودروها ضروری است. از طرف دیگر، ورقهای نورد گرم برای ساخت شاسیها و سایر قطعات ساختاری خودروها که نیاز به مقاومت و سختی بالا دارند، استفاده میشوند. نورد سرد و گرم در این صنعت به بهبود کارایی و ایمنی خودروها کمک کرده و موجب کاهش وزن و مصرف سوخت میشوند.
کشتیسازی
در صنعت کشتیسازی، نورد برای تولید ورقها و پروفیلهای مورد استفاده در بدنه و سازههای داخلی کشتیها بسیار مهم است. ورقهای نورد شده با کیفیت بالا و ضخامتهای مختلف، برای ساخت بدنه کشتیها استفاده میشوند که نیاز به مقاومت در برابر فشار و خوردگی دارند. پروفیلهای نورد نیز به عنوان اجزای تقویتی و سازههای داخلی کشتیها کاربرد دارند. این محصولات نوردی به افزایش استحکام و دوام کشتیها کمک کرده و موجب بهبود عملکرد و ایمنی آنها در شرایط سخت دریایی میشوند.
صنایع نفت و گاز
در صنایع نفت و گاز، لولههای نورد برای خطوط انتقال نفت و گاز و همچنین در ساخت تجهیزات پالایشگاهی مورد استفاده قرار میگیرند. لولههای نورد شده به دلیل استحکام بالا و مقاومت در برابر فشار و دما، برای انتقال مواد نفتی و گازی در فواصل طولانی و شرایط سخت محیطی مناسب هستند. این لولهها همچنین در ساخت تجهیزات پالایشگاهی مانند مخازن و برجهای تقطیر استفاده میشوند که نیاز به دقت و کیفیت بالا دارند. نورد در این صنعت به بهبود کارایی و ایمنی فرآیندهای انتقال و پالایش کمک میکند.
تجهیزات صنعتی
نورد در تولید قطعات ماشینآلات صنعتی، تجهیزات حمل و نقل و خطوط تولید نیز کاربرد گستردهای دارد. ورقها و پروفیلهای نورد شده برای ساخت قطعات مختلف ماشینآلات صنعتی استفاده میشوند که نیاز به دقت، استحکام و دوام بالا دارند. این قطعات شامل چرخدندهها، بدنهها، محورها و سایر اجزای مکانیکی هستند. همچنین، نورد در تولید تجهیزات حمل و نقل مانند واگنها، کامیونها و قطارها نیز به کار میرود که نیاز به مقاومت و قابلیت باربری بالا دارند. نورد در خطوط تولید نیز برای ساخت قطعات و تجهیزات مورد استفاده قرار میگیرد که موجب بهبود کارایی و کاهش هزینههای تولید میشود.